سقوط تلسكوپ آرسیبو نمایانگر شكاف جهانی در تأمین بودجه زیرساخت های علمی
مرثیه ای برای آرسیبو
تنها دو هفته بعد از اعلام بنیاد ملی علوم آمریکا در خصوص تعطیلی تلسکوپ رادیویی تک بشقاب ˮآرسیبوˮ(Arecibo) که زمانی بزرگترین تلسکوپ جهان بود، این رصدخانه نفس های آخر خویش را کشید و سرانجام در اول دسامبر ۲۰۲۰ فرو ریخت.
به گزارش بی دانلود به نقل از ایسنا و به نقل از اسپیس، در حالی که فیلمهای ضبط شده توسط پهپاد، سقوط تلسکوپ کابلی "آرسیبو" واقع در پورتوریکو را با جزئیات ضبط می کرد، در حقیقت، سقوط این تلسکوپ بسیار قبل تر از این شروع شده بود.
راحت است که سقوط و فروپاشی "آرسیبو" را تقصیر صدمه فیزیکی به کابل های فولادی نگه دارنده آن که از اوایل سال ۲۰۲۰ شروع شد، بدانیم. زمانی که یکی از کابل ها احیانا به علت وقوع طوفان گرمسیری یا زمین لرزه هایی که پورتوریکو را لرزاند، به مرز پارگی رسید. اما سقوط "آرسیبو" در حقیقت ناشی از سال ها کشمکش مالی و کمبود بودجه برای حفظ و نگهداری از آن بود.
از نگاه متخصصان در زمینه توسعه فناوری و زیرساخت ها، آنچه در "آرسیبو" اتفاق افتاده یک نمونه کلاسیک از شکاف میان تعمیر و نگهداری امکانات و پیشرفت علمی است.
از عرش به فرش
تلسکوپ رادیویی "آرسیبو" در سال ۱۹۶۳ تکمیل شد و داده هایی را جمع آوری کرد که منجر به دریافت یک جایزه نوبل شد و در پیشرفت علم نجوم نقشی اساسی ایفا کرد. در سال ۱۹۹۲ به نخستین رصدخانه ای تبدیل شد که سیارات خارج از منظومه شمسی را مشاهده کرد. این رصدخانه در چند دهه فعالیت خود نقش زیادی در جستجوی حیات فرازمینی همچون پخش نخستین پیام زمینی به اعماق فضا داشت.
اما برخلاف همه دستاوردهای "آرسیبو"، تعهد ایالات متحده بعنوان مالک و حافظ "آرسیبو" از سال ۲۰۰۶ گرفتار نقصان شد. بنیاد ملی علوم آمریکا(NSF) که حامی "آرسیبو" بود، در این سال بودجه "آرسیبو" را ۱۵ درصد کم کرد. عجیب بود که "آرسیبو" برخلاف بهره وری و دستاوردهای مداوم از نخستین تاسیساتی بود که با کاهش بودجه مواجه گردید.
بنیاد ملی علوم آمریکا(NSF) سال قبل اعلام نموده بود که در حال آماده سازی برای تخصیص بودجه بین تاسیسات موجود به منظور آغاز فعالیتهای جدید است. این اقدامات شامل اختصاص بودجه و توسعه "آرایه میلی متری بزرگ آتاکاما" در شیلی است که ساخت آن از سال ۲۰۰۳ شروع شده است.
تصمیم برای کاهش بودجه "آرسیبو" با مقاومت جامعه علمی و فراتر از آن روبرو شد. همچون فرماندار وقت پورتوریکو که از بنیاد ملی علوم آمریکا درخواست تجدید نظر کرد. اما در سال ۲۰۰۷ باز هم بودجه "آرسیبو" کاهش پیدا کرد و از ۱۰.۵ میلیون دلار به ۸ میلیون دلار رسید. سپس با کاهش چشم گیر بودجه در چهار سال بعد، تعطیلی این رصدخانه قریب الوقوع به نظر می رسید.
در این هنگام، بنیاد ملی علوم آمریکا به یک کنسرسیوم جدید مأموریت داد تا مدیریت "آرسیبو" را در سال ۲۰۱۱ به عهده بگیرد و آنرا از یک موسسه با بودجه فدرال به موسسه ای تبدیل کند که بتواند از منابع دیگر به دنبال بودجه باشد.
خوشبینی در مورد این تحول و جابجایی خیلی زود جای خویش را به بدبینی داد. NSF همچنان به پشتیبانی از "آرسیبو" ادامه داد و ناسا یک سوم هزینه های آنرا تقبل کرد. با این وجود متعادل سازی بودجه توسط NSF و وعده سایر پروژه های جدید رصدی بار دیگر این رصدخانه را تهدید کرد.
در سال ۲۰۱۵، "رابرت کر" مدیر تاسیسات "آرسیبو" به علت درگیری ها بر سر بودجه استعفا داد. در سال ۲۰۱۸، دانشگاه "فلوریدای مرکزی"مدیریت" آرسیبو" را بر عهده گرفت و کمک کرد تا خسارات وارده به "آرسیبو" از طوفان ماریا جبران شود.
اما انگار از آخر راه گریزی نبود. در ۱۹ نوامبر سال ۲۰۲۰، بنیاد ملی علوم آمریکا سرانجام تعطیلی رسمی عملیات این تلسکوپ را اعلام نمود و سپس در اول دسامبر هم سرانجام کابل های نگه دارنده پاره شدند و "آرسیبو" گرفتار فروپاشی شد.
کاخ غرورآفرین
هم اکنون گروهی از ستاره شناسان و مردم محلی در حال سوگواری بر سر ویرانه های "آرسیبو" هستند، چون که شهرت این رصدخانه فراتر از موفقیت های علمی آن بود.
هشتگ "آرسیبو برای من چه بود"(WhatAreciboMeansToMe) در توئیتر داغ شده است و صدها توئیت از مردم محلی و جهانگردان و ستاره شناسان و علاقه مندان به نجوم را به خود مختص کرده است.
رصدخانه "آرسیبو" فضای غرور آفرینی برای دانشمندان پورتوریکویی و جامعه محلی حول آن بود. از بسیاری جهات، این رصدخانه نماد پورتوریکو بود، چون که محل فیلمبرداری چند فیلم مشهور هالیوودی نظیر "جیمز باند" هم بود و شهرتی جهانی داشت.
تماشای اجازه فروپاشی به رصدخانه "آرسیبو" و تبدیل شدن این رصدخانه مشهور به آوار برای خیلی از علاقه مندان دردناک است. بخصوص وقتی به رصدخانه های از کار افتاده در ایالات متحده نگاه می نماییم، می بینیم که برخی از آنها بعنوان مکان های تاریخی حفظ شده اند و این، با اجازه دادن به فروپاشی "آرسیبو" در تضاد است.
در آمریکای لاتین، پروژه های زیربنایی اغلب با مشکلات اقتصادی مواجهند و شانه خالی کردن ایالات متحده از تعهدات مالی خود در چنین پروژه هایی چیزی جز رها کردن آنها به نظر نمی رسد.
جالب است بدانید که غالباً بحث و جدل به دنبال ساخت تأسیسات بزرگ نجومی وجود دارد. از رصدخانه های "مائوناکی"(Maunakea) در هاوایی گرفته تا اختلافات کارگری در ساخت "آرایه میلی متری بزرگ آتاکاما" در شیلی و تصرف اراضی و تنش های نژادی پیرامون ساخت پروژه "آرایه کیلومتر مربع" در منطقه کارو در آفریقای جنوبی، همگی نمایانگر شکاف و اختلاف تأمین بودجه زیرساخت های نجومی در جهان است.
در مورد "آرسیبو"، این اختلافات بیشتر از آنکه در آغاز راه آن وجود داشته باشد، در انتها شعله ور شد. اما عدم توجه به چگونگی استقرار و استفاده از امکانات تحقیقاتی علمی در مکانی که آنها در آن ساخته شده اند کاملاً روشن است. به نظر زمان آن فرا رسیده که بحث هایی فراتر از اهمیت علمی امکانات تحقیقاتی آغاز شود و برنامه ریزان، تاثیر این تاسیسات بر جوامع محلی را بررسی نمایند.
منبع: بی دانلود
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب