رئیس بخش خورشیدی و نجوم دانشگاه تهران مطرح كرد؛
رصدخانه ملی، اعتماد به نفس محققان و جوانان ایرانی را بالا می برد
به گزارش بی دانلود رئیس بخش خورشیدی و نجوم دانشگاه تهران اعتقاد دارد با تجهیز و راه اندازی رصدخانه ملی، در وهله اول اعتماد به نفس محققان و جوانانی که عاشق نجوم هستند، بالا می رود و در وهله دوم ضمن رشد علم نجوم بخصوص نجوم رصدی، این امکان برای محققان بوجود می آید که نه تنها از داده های رصدخانه ملی استفاده کنند، بلکه داده های به دست آمده را به اشتراک گذارند و حتی پروژه های بین المللی تعریف کنند.
دکتر محمدجواد کلایی در گفتگو با ایسنا، با تاکید بر این که علم نجوم چه از لحاظ تاریخی و چه از نظر علاقه مندی بین جوانان یکی از پر اهمیت ترین علوم در کشور ما بوده است، اضافه کرد: علم نجوم مانند دیگر علوم پایه، یک علم تجربی است که متکی بر داده های رصدی و مشاهداتی و بودن داده های تجربی برای این علم اساسی است.
وی ضمن اشاره به تاسیس رصدخانه های مختلف در کشور افزود: گرچه مقدار معدودی رصدخانه در چند دهه قبل راه اندازی شده اند، ولی متاسفانه به دلیل فرسودگی تجهیزات، کمبود تجهیزات جانبی آنها، کمبود بودجه و غیر، عملا کارایی کافی را ندارند، هر چند همکاران دانشگاهی دلسوز تلاش خویش را می کنند، ولی متاسفانه رصدخانه های موجود به صورت خاص و علوم پایه به صورت عام از کمبود تجهیزات رنج می برند؛ ازاین رو راه اندازی رصدخانه ملی می تواند گام بزرگ و نقطه عطفی برای این منظور باشد.
کلایی تصریح کرد: بر این اساس طبیعی است با تجهیز و راه اندازی رصدخانه ملی، در وهله اول اعتماد به نفس محققان و جوانانی که عاشق نجوم هستند، بالا می رود و در وهله دوم ضمن رشد علم نجوم بخصوص نجوم رصدی، این امکان برای محققان بوجود می آید که نه تنها از داده های رصدخانه ملی استفاده کنند، بلکه داده های به دست آمده را به اشتراک گذارند و حتی پروژه های بین المللی تعریف کنند.
رییس بخش خورشیدی و نجوم دانشگاه تهران ضمن اشاره به توانمندی های علمی بوجود آمده در حوزه نجوم با راه اندازی رصدخانه، خاطرنشان کرد: با عنایت به بزرگی آینه اصلی تلسکوپ و قدرت بالای آن، درصورتی که لوازم و تجهیزات جانبی آن همچون تجهیزات در رابطه با نورسنجی و طیف سنجی هم تکمیل و نصب شود، به خوبی می تواند در حوزه های مختلف نجوم و اخترفیزیک ایفای نقش کند، بخصوص در زمینه نورسنجی و طیف سنجی و همینطور در مطالعات سیستم های ستاره ای، مطالعات کهکشانی و در مورد سیستم های منظومه ای و کشف سیارات فراخورشیدی مؤثر خواهد بود.
نقش رصدخانه اپتیکی، رادیویی و فضایی در توسعه علم آسمانی
کلایی به بیان انواع رصدخانه ها پرداخت و اظهار داشت: اجرام سماوی مختلف گستره وسیعی از طیف الکترومغناطیسی را از خود ساطع می کنند که طیف نوری، تنها قسمت کوچکی از این طیف است و برای آشکارسازی و گرفتن داده از قسمت های مختلف طیفی احتیاج به ابزار و آشکارسازهای حساس به آن طیف است.
وی افزود: مثلاً در طیف رادیویی احتیاج به رادیوتلسکوپ و در طیف انرژی های بالا مانند اشعه ایکس یا گاما احتیاج به تلسکوپ های فضایی حساس به این طیف است و یا در بخش مادون قرمز احتیاج به تلسکوپ های مخصوص به این طیف خواهد بود.
کلایی طیف نوری را مأنوس ترین طیفی دانست که چند سده از نخستین ساخت ابزار آشکارساز آن یعنی "تلسکوپ اپتیکی" می گذرد و اظهار نمود: در قرن گذشته تعداد زیادی رصدخانه اپتیکی در سرتاسر جهان راه اندازی شدند، ولی همزمان با پیشرفت فناوری در زمینه های مختلف علاوه بر تلسکوپ ها، ابزارهای جانبی همچون طیف نگارها، نورسنج ها و تجهیزات محاسباتی و کنترلی آن هم پیشرفت قابل ملاحظه ای کردند.
وی افزود: علاوه بر آن پای رصدخانه های اپتیکی به فضا باز شد و تلسکوپ های اپتیکی به شکلی از مزاحمت های جوی خلاص شدند، به صورتی که در دهه های اخیر تعداد قابل توجهی تلسکوپ فضایی به فضا پرتاب شدند.
رییس بخش خورشید و نجوم دانشگاه تهران افزود: تمام رصدخانه های فضایی الزاماً اپتیکی نیستند، بلکه برخی از آنها برای اهداف خاص نجومی به فضا ارسال شدند و روی یک محدوده طیفی خاص کار می کنند، بگونه ای که برخی از آنها گونه های مختلف ستاره در فازهای متفاوت تحولی را بررسی می کنند، برخی از آنها سیارات فراخورشیدی و برخی از آنها به دنبال تست یا روشن تر کردن نظریه های کیهان شناسی هستند.
وی نمونه آنرا تلسکوپ فضایی "کپلر" و "جیمز وب" نام برد و اظهار داشت: تلسکوپ "جیمزوب" که در قسمت طیف مادون قرمز کار می کند، مقرر است علاوه بر این که به اعماق فضا و زمان های اولیه شکل گیری جهان نگاه کند، به دنبال سیارات فراخورشیدی هم باشد. این تلسکوپ فضایی مقرر است پاییز سال جاری در مدار قرار گیرد.
این محقق حوزه نجوم دانشگاه تهران، نجوم رادیویی را مطالعات تابش های رادیویی عنوان نمود که به صورت طبیعی از اجرام سماوی تابش می شود و افزود: ساخت نخستین رادیوتلسکوپ ها بعنوان ابزار اصلی این مطالعات به دهه های ۱۹۳۰ تا ۱۹۴۰ بر می گردد و از آن زمان تابحال رادیوتلسکوپ های زیاد و قدرتمندی در جهان ساخته شده و تکامل یافته اند و طرح های بلندپروازانه در مورد آنها هنوز در حال اجرا می باشد.
به گفته وی رصدخانه های اپتیکی رادیویی، اشعه ایکس، مادون قرمز و حتی به تازگی رصدخانه های گرانشی هر کدام تکمیل کننده پازل و فرآیندهای فیزیکی در مطالعه جهان هستی و اجرام سماوی هستند و هر کدام اهمیت خاص خویش را دارند.
تحولات مورد نیاز در دانشکده های فیزیک با راه اندازی رصدخانه ملی
کلایی افزود: امرزه با عنایت به حجم بالای داده ها بخصوص در زمینه علوم تجربی همچون نجوم، کمتر رصدخانه ای است که داده های خویش را جهت تجزیه و تحلیل به اشتراک نگذارد، ازاین رو برای رصدخانه ملی هم فرصت مناسبی خواهد بود که داده ها را علاوه بر این که در اختیار محققان داخلی قرار دهد، آنها را در پروژه های بین المللی هم اشتراک بگذارد تا کشور نقش پر رنگ تری در زمینه همکاریهای علمی بین المللی پیدا کند.
وی در مورد تحولات مورد نیاز در دانشگاه ها در صورت توسعه رصدخانه ملی، اظهار داشت: طبیعی است که به موازات راه اندازی و توسعه رصدخانه، نیازمند توجه بیشتر به بخش آموزش هستیم. هر چند خوشبختانه در بخش آموزش از نظر وجود اساتید خبره و جوانان علاقه مند مشکل چندانی وجود ندارد، ولی میتوان با آینده نگری و توجه بیشتر به توسعه و گسترش این علم کمک کرد.
این محقق حوزه نجوم، افزود: افزایش دروس نجومی، ایجاد واحدهای رصدی و عملی برای دانشجویان، ایجاد گرایش نجوم و اخترفیزیک در دوره کارشناسی فیزیک و ریاضی، ایجاد رشته نجوم و اخترفیزیک به صورت مستقل همچون تحولاتی است که دانشگاه ها همزمان با راه اندازی رصدخانه به آنها نیاز دارند و باید مورد توجه قرار گیرند.
کلایی ابراز امیدواری کرد که مشارکت و بهره مندی از رصدخانه ملی برای تمام محققان و منجمان کشور فراهم گردد و رصدخانه بتواند اهداف و برنامه مشخصی در داده گیری و به اشتراک گذاشتن آنها داشته باشد و نهایتا بتواند اهدافی را هم که در جهت تحقیقات بین المللی باشد، دنبال کند و در پروژه های جهانی مشارکت داشته باشد.
رییس بخش خورشید و نجوم دانشگاه تهران در انتها در مورد اتصال به شبکه های جهانی و امکان استفاده پژوهشگران ایرانی از تلسکوپ های دنیا اظهار داشت: تحقق این امر معمولاً مستلزم یکسری قوانین و شرایط مشارکت است که امیدواریم این شرایط برای مشارکت بهتر و بیشتر فراهم گردد.
منبع: beedownload.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب