بخش اول مصاحبه بی دانلود با مشاور معاون علمی رئیس جمهور در حوزه آب؛
به خاطر سودآور بودن واردات، نفوذ فناوری نداشتیم!
دبیر کارگروه تخصصی توسعه فناوری های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اعتقاد دارد علل عدم نفوذ فناوری در بعضی حوزه ها به علت سودآور بودن واردات بوده و این امر سبب شده تا کمتر به مبحث بهره گیری از پتانسیل و توان فناوری داخل در حل چالش های کشور، پرداخته شود!
به گزارش بی دانلود به نقل از ایسنا، ایران در کمربندی آلپ هیمالیا قرار دارد و از ۴۳ مخاطره ای که در دنیا موجود است، ۳۴ مورد آن در ایران رخ می دهد و متاسفانه مشکلی که در کشور وجود دارد، این است که ما به "پیشگیری بهتر از درمان است" اعتقادی نداریم.
این بی اعتقادی سبب شده که امروزه کشور در شدیدترین وضعیت محیط زیستی خود قرار بگیرد؛ طوفان های ریزگرد علاوه بر این که مرزهای جنوبی را درنوردیده، پایتخت نشینان را هم گرفتار کرده است، فرونشست های گاه و بی گاه زمین که دشت های کشور را مبتلا می کرد، حالا مرز شکنی کرده و به شهرها حمله ور شده است، سیلاب های مخرب هم با شدت بیشتری خویش را معرفی می کنند و در هر بار که اعلام حضور می کنند با خود خاک مستعد کشور را می برند.
نابودی تالاب ها و دریاچه ها، خشک شدن رودخانه های اصلی همه و همه ناشی از عواملی است که محققان این حوزه از آن با عنوان "عدم مدیریت منابع آبی" یاد می کنند. آنها معتقدند که هر چند دیر شده، ولی میتوان با کاربرد تکنولوژی های جدید از تخریب بیشتر جلوگیری کرد و همین محیط زیست موجود را برای نسل آینده حفظ و ابقا کرد.
این همان برنامه ای است که در کارگروه تخصصی توسعه فناوری های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری در حال اجراست. به قول دبیر این کارگروه، اگر ما پوشش جنگلی و مرتعی را حفظ می کردیم، شاهد رخدادهای سیلاب و فرسایشِ آبی خاکی نبودیم و دخالت هایی که در تغییر آورده های رودهای غربی کشور انجام شده و تغییراتی که به سبب عدم آورد جریان دجله و فرات به اروندرود به وجود آمد، سبب رخدادهای گردوغبار شده و این ها همگی نشان از دخل و تصرف بدون برنامه و سخت شدن شرایط زندگی برای جوامع انسانی است.
دکتر ابراهیمی استفاده از فناوری را راهکاری مطمئن برای رفع چالش های زیست محیطی می داند، ولی یادآور می شود این که فناوری در بعضی حوزه ها نفوذ نکرده، به سبب سودآور بودن واردات بوده و این امر سبب شده تا کمتر به مبحث بهره گیری از پتانسیل و توان فناوری داخل در حل چالش های کشور، پرداخته شود.
***دکتر ابراهیمی دلیل محدودیت منابع آبی در مرزهای غربی کشور را راه اندازی سدهای مختلف ذخیره ای با اهداف مختلف از طرف کشور ترکیه دانست و تصریح کرد: این سدها در سرشاخه رودهای دجله و فرات در چارچوب طرح کلان کشاورزی ترکیه، راه اندازی شده و این امر سبب شده است که حقابه دجله و فرات تأمین نشود و بنا بر این کانون های گردوغبار فعال شده اند. در واقع ایران هم از نظر شرایط آب و هوایی، از این پس در رویارویی با گرد و غبارها، بسیار زیاد و مستمر خواهد بود به شکلی که در کنار خشکسالی، عدم مدیریت جامع منابع آبی در کشورهای همسایه سبب شده که کشور ما گرفتار پدیده توسعه گردوغبار و ریز گرد حتی تا بخش های مرکزی کشور باشد.
کاهش ۲۷ درصدی بارندگی و چالش های پیش روی ما
دکتر نادرقلی ابراهیمی در گفتگو با ایسنا، ایران را کشوری که در منطقه خشک زمین قرار دارد و خشکسالی های دوره ای آنرا تحت تاثیر و متأثر ساخته است، دانست و اظهار داشت: خشکسالی سال جاری شرایط ویژه ای را ایجاد کرده؛ چونکه در سال زراعی (از مهر سال قبل تا مهر سال بعد) وضعیت بارش خوبی نداشته و نخواهیم داشت، به شکلی که تا ۲۷ فروردین ماه سال ۱۴۰۱ حدود ۲۷ درصد کاهش بارش را شاهد بودیم که درصد بالایی شمرده می شود. بر این اساس، اغلب استانهای کشور به جز استانهای شمال و بخشی از استانهای غربی وضعیت خاصی را تجربه خواهند کرد.
ابراهیمی افزود: بیشترین میزان کاهش بارش در ارتباط با استان ایلام با ۶۴ درصد کمتر از حد نرمال بوده و استانهای "سمنان"، "کرمانشاه"، "خوزستان"، "خراسان رضوی" و "خراسان شمالی" در رتبه های بعدی بیشترین میزان کاهش بارندگی را داشتند.
دبیر کارگروه تخصصی توسعه فناوری های آب، خشکسالی فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، اشاره کرد: پدیده تغییر اقلیمی که جهان و ایران با آن مواجه می باشد، سبب شده که ما در زمینه های مدیریت تأمین و مصرف بهره برداری از آب، مطالعات و اقدامات جدیدی داشته باشیم و امسال هم که مزین به شعار "تولید؛ دانش بنیان و اشتغال آفرین" است، ما را به سمت استفاده هرچه بیشتر از علم و دانش در بهره برداری بهینه از امکانات در دسترس، سوق می دهد.
ابراهیمی با اعلان اینکه علم و فناوری بطور جدی و همه جانبه وارد بعضی از حوزه های سیاستی و راهبردی کشور شده است، اشاره کرد: بخشی از علل عدم نفوذ فناوری در بعضی حوزه ها به سبب سودآور بودن واردات بوده و این امر سبب شده تا کمتر به مبحث بهره گیری از پتانسیل و توان فناوری داخل در حل چالش های کشور، پرداخته شود.
مشاور معاون علمی و فناوری رئیس جمهور در امور آب تاکید کرد: آنچه در حوزه آب، فرسایش، محیط زیست و خشکسالی با آن مواجه هستیم، شرایطی است که در غرب کشور بخصوص در حوضه های آبخیز دجله و فرات و منطقه بین النهرین به واسطه برخی اقدامات کشورهای همسایه، محدودیت شدید و عدم مدیریت جامع منابع آب در مرزهای غربی کشور بوجود آمده است.
وی دلیل این محدودیت منابع آبی در مرزهای غربی کشور را راه اندازی سدهای مختلف ذخیره ای با اهداف مختلف از طرف کشور ترکیه دانست و تصریح کرد: این سدها در سرشاخه رودهای دجله و فرات در چارچوب طرح کلان کشاورزی ترکیه، راه اندازی شده و این امر سبب شده است که حقابه دجله و فرات تأمین نشود و بنا بر این کانون های گردوغبار فعال شده اند.
دبیر کارگروه تخصصی توسعه فناوری های آب، خشکسالی فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با تاکید بر این که بنا بر این ایران هم از نظر شرایط آب و هوایی، در رویارویی با گرد و غبارهای بسیار زیاد و مستمر خواهد بود، اظهار داشت: در کنار خشکسالی، عدم مدیریت جامع منابع آبی در کشورهای همسایه سبب شده که ایران گرفتار پدیده توسعه گردوغبار و ریز گرد حتی تا بخش های مرکزی کشور باشد.
وی افزود: از طرف دیگر ما شاهد یکسری بارندگی هایی با شدت زیاد در کوتاه مدت بخصوص در بهمن و اسفند در مناطق جنوبی کشور بودیم. این پدیده باعث بروز سیلاب های گسترده و حجم زیاد سیلاب های مخرب شده است و این پدیده سبب شد مقادیر زیادی آب شیرین به همراه حجم زیادی از خاک مستعد، به دریا وارد شود.
ابراهیمی این ها را از تأثیرات عدم مدیریت و بهره برداری درست از منابع طبیعی و منابع پایدار تولید دانست و با تاکید بر این که این معضلات تحت تأثیرات اقدامات بشری بوده است، تاکید کرد: اگر ما پوشش جنگلی و مرتعی را حفظ می کردیم، شاهد رخدادهای سیلاب و فرسایشِ آبی خاکی نبودیم؛ چونکه با دخالت هایی که در تغییر آورده های رودهای غربی کشور انجام شده و تغییراتی که به سبب عدم آورد جریان دجله و فرات به اروندرود به وجود آمد، سبب رخدادهای گردوغبار شده و این ها همگی نشان از دخل و تصرف بدون برنامه و سخت شدن شرایط زندگی برای جوامع انسانی است.
ورود دانش برای حل معضلات محیط زیستی
دبیر کارگروه تخصصی توسعه فناوری های آب، خشکسالی فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با اعلان اینکه ورود فرهنگ، علم و دانش به عرصه های محیط زیستی می تواند در کاهش معضلات این حوزه مؤثر باشد، اشاره کرد: در این جهت امکان استفاده از تکنولوژیهای جدید و دانش بومی به شکل گسترده در حل خیلی از مشکلات و معضلات وجود دارد و استفاده شده است.
ابراهیمی با تاکید بر این که در این جهت در بخش های مختلف از فناوری های متنوعی استفاده شده است، تصریح کرد: با اقدامات نوآورانه حداکثر استفاده از نزولات جوی در برای استفاده حداکثری از آب های جاری در مناطق مختلف فراهم می شود، ضمن آنکه راهکارهای ارزشمندی جهت استفاده از آب وخاک شور، مدیریت بیابان ها و شن زارها و استفاده از آب دریا برای شرب وجود دارد.
وی به بعضی از این پروژه ها در جهت کاهش و حل معضلات زیست محیطی اشاره نمود و اظهار داشت: مهم ترین پروژه هایی که تابحال به اجرا درآمده و در دست توسعه است، استفاده از ابزار و تجهیزات فنی برای تولید آب شیرین از خلیج فارس و دریای عمان است که تابحال در سامانه های نمک زدایی از تجهیزات وارداتی استفاده می شد، ولی هم اکنون با مشارکت شرکتهای دانش بنیان، جایگزینی نمونه های تجهیزات داخلی به جای نمونه های وارداتی در برنامه اقدام شرکت های تولیدکننده آب شیرین قرار گرفته است.
ابراهیمی افزود: در پروژه آب شیرین کن ها به دنبال فناوری هایی هستیم که حداکثر استفاده از آب های جنوب و شمال کشور برای نمک زدایی و افزایش راندمان و تولید حداقل پساب را به دنبال داشته باشد.
وی، انواع غشا، مخازن تحت فشار، پمپ های فشارقوی و توربوشارژر با حداکثر صرفه جویی در مصرف انرژی را همچون فناوری های مؤثر در این عرصه نام برد و اظهار داشت: تولید این ادوات سخت افزاری و نرم افزاری در کشور سبب ایجاد اشتغال و ثروت آفرینی و پیشگیری از صرف هزینه های بالا و ارزبری خواهد شد که تولید این تجهیزات در کشور آغاز و تجاری شده است.
ابراهیمی، تجاری سازی و کاهش واردات تجهیزات موردنیاز آب شیرین کن های استانهای جنوبی را یکی از اقدامات این ستاد ذکر کرد و اضافه کرد: در حوزه آب شیرین کن ها چندین سال است که همه دنیا از این فناوری ها برای تولید آب آشامیدنی استفاده می نمایند و در منطقه خلیج فارس بخصوص کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس در استفاده از سیستم های آب شیرین کن وارداتی از ایران جلوتر هستند که به همت جوانان ایرانی در زمینه ساخت داخل، شرایط مناسبی برای تولید آب شیرین در سواحل جنوب کشور فراهم گشته است.
دبیر کارگروه تخصصی توسعه فناوری های آب خشکسالی فرسایش و محیط زیست معاونت علمی اشاره کرد: طبیعتاً هر سیستم آب شیرین کنی، در فرآیندهای خود پساب تولید می کند و راهکاری برای کاهش و به حداقل رساندن این پساب ها احصا شده است، ولی در کشورهای حاشیه خلیج فارس، پساب این سیستم ها به شکل گسترده وارد دریا شده و شرایط زیست محیطی را بحرانی کرده است.
به گفته ی ایشان، محققان کشور به فناوری های نمک زدایی بدون پساب در این عرصه دست یافته اند و در مناطقی از کشور پایلوت هایی درحال اجرا است.
وی تولید انواع غشاهای آب شیرین کن ها بخصوص غشاهای سرامیکی با فناوری بالا را نمونه دیگری از اقدامات این حوزه دانست و تصریح کرد: این دستاورد در شهر "معلم کلایه" استان قزوین در حد پایلوت مورد استفاده قرار گرفته و دستاوردهای خوبی داشته و امیدواریم با استفاده از این فنآوری که جزء غشاهای با فناوری بالا است، نیاز آب آشامیدنی را برای تصفیه و پالایش آب در شهرهایی که دارای آلودگی آب هستند، تأمین نماییم.
فناوری های آبی که نان را به سرسفره ها می آورد با شرب بهداشتی مناطق روستایی
ابراهیمی با اشاره به همکاری این کارگروه با وزارت نیرو برای تأمین آب آشامیدنی بهداشتی مناطق روستایی که به منابع و شبکه آب دسترسی ندارند و یا برخی مناطق شهری که کیفیت آب منابع آنها کاهش پیدا کرده است، تصریح کرد: در این همکاری توسعه فناوری هایی چون "الکترودیالیز" در دستور کار قرار گرفته است و با توسعه این همکاری ها، بخشی از هزینه های انتقال آب کاسته می شود، ضمن آنکه شرایط جدیدی را برای اشتغال در روستاها و شهرهای محروم و تولید پایدار آب مناسب شرب فراهم خواهد نمود.
دبیر کارگروه تخصصی توسعه فناوری های آب، خشکسالی فرسایش و محیط زیست معاونت علمی از بهره گیری از فناوری "استفاده از سیستم های سطوح آبگیر باران" در استان مازندران اطلاع داد و اظهار داشت: با استفاده از این فنآوری بلافاصله پس از بارندگی، آب باران جمع آوری می شود و به مصرف شرب، فضای سبز و سایر نیازهای ضروری مناطق شهری و روستایی می رسد.
ابراهیمی با اعلان اینکه این پروژه با همکاری دانشگاه تربیت مدرس و شرکت های دانش بنیان اجرایی شده است، اضافه کرد: این پروژه امکان جذب سرمایه گذار را که بتواند با بهره گیری از آب باران، نیاز آبی بعضی از مناطق را در همکاری با شرکت آبفا تأمین کند، فراهم نموده است.
وی توسعه سیستم های پایش و مدیریت هوشمند مصرف آب در مزارع و گلخانه ها را از دیگر موضوعات مطرح در این کارگروه عنوان نمود و اضافه کرد: این طرح به شکل گسترده در بعضی از مناطق جنوبی با سرمایه گذاری بخش خصوصی شروع شده است.
ابراهیمی با اشاره به استفاده از محیط های کنترل شده در شرایط اقلیمی برای تولید محصول سبزی و سیفی، اظهار نمود: با اختصاص حداکثر ۱۰ درصد از نیازهای مزارع بزرگ به گلخانه ها، تولید ارتقا می یابد.
ابراهیمی در مورد عدم توسعه کشت هیدروپونیک در کشور با اعلان اینکه بخشی از این امر به اعطای تسهیلات و مشوق های وزارت جهاد کشاورزی، برای توسعه کشت های گلخانه ای و هیدروپونیک برمی گردد، اظهار نمود: در کشت هیدروپونیک بدون احتیاج به خاک، در محیط مناسبی با حداکثر بهره وری و با حداقل مصرف آب، کشت صورت می گیرد.
وی افزود: دراین زمینه علاوه بر اعطای مشوق ها، احتیاج به اقدامات ترویجی است که این اقدامات بایستی از جانب وزارت جهاد کشاورزی، تعاونی ها و اتحادیه ها صورت گیرد. به عبارت دیگر باید بسترسازی برای انتقال کشت های آب بر و توسعه محیط های گلخانه ای و تغییر الگوی کشت با ایجاد مزیت های اقتصادی و استفاده از ابزار قیمت خرید محصول صورت گیرد.
به قول این مقام مسئول در این جهت نیاز است که کشت های استراتژیک و با اولویت اقتصادی و با ارزش افزوده بالا به سمت روش ها و سیستم هایی با راندمان بالای مصرف آب و با حداقل هزینه ها سوق یابد.
دبیر کارگروه تخصصی توسعه فناوری های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی، تولید و پرورش ماهی در قفس را از دیگر پروژه های این ستاد در حوزه آب دانست و اظهار داشت: پکیج این قفس ها و شامل تمامی اجزاء به طور عمده از کشورهایی چون چین، نروژ و ترکیه وارد می شد و با هماهنگی که با سازمان شیلات و شرکتهای دانش بنیان صورت گرفت، این شرکت ها توانستند اجزای مورد نیاز قفس مستغرق در دریا را ایران ساخت کنند.
ابراهیمی جزء اصلی این قفس ها را "براکت" آن دانست و افزود: خوشبختانه این قطعه از جانب محققان کشور ساخته شد و نخستین قفس پرورش ماهی در دریا در قشم، نصب و کشت ماهی با ظرفیت حدود ۳۷۵ تن در یک دوره انجام شد. این قفس، نخستین قفس ایرانی ساز است که در دریای مواج جنوب کشور نصب شده و در آینده نزدیک محصول آن برداشت خواهد شد.
وی افزود: اجرای این طرح، کاهش فشار بر منابع آب داخلی و استفاده حداکثری از آب های ساحلی کشور را به دنبال دارد.
ابراهیمی اشاره کرد: اجرای گلخانه های دریایی از دیگر برنامه های معاونت است. بر این اساس دو گلخانه در منطقه "کنارک" و "بوشهر" راه اندازی شده و زیر کشت قرارگرفته اند. این طرح فناورانه، استفاده از فرصت دریا در تأمین آب و انرژی موردنیاز کشت های گلخانه ای و تولید گلخانه ای را در سواحل دریا هدف گذاری کرده است.
ابراهیمی با تاکید بر این که فناوری های مورد نیاز در گلخانه های دریایی از جانب شرکتهای دانش بنیان عرضه شده است، اظهار نمود: با اجرای این طرح هم میتوان نیاز غذایی جمعیت مستقر در منطقه و هم آب مورد نیاز برای کشت های گلخانه ای در حاشیه دریا را تأمین کرد. این روش از فناوری های به روز است و با استقرار این دو پایلوت، امکان توسعه و تجاری سازی این روش در سواحل کشور توسط بخش خصوصی، می تواند در دستور کار قرار گیرد.
به قول وی در روش کشت گلخانه ای دریایی به طور عمده محصولاتی که با مناطق ساحلی سازگاری داشته باشند، مانند سبزی و سیفی کشت می شوند.
ابراهیمی افزود: امیدواریم با تجاری سازی این فناوری بتوان در سواحل جنوبی کشور شاهد توسعه گلخانه های دریایی و به دنبال آن توسعه کسب وکار، اشتغال و فرصت های گردشگری در حوزه شیلات و کشاورزی باشیم.
انتهای بخش اول مصاحبه
منبع: بی دانلود
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب