انجمن ترویج علم ایران در طول سالی كه گذشت؛
ترویج علم در پاندمی كرونا و خدمت به نظام سلامت
به گزارش بی دانلود پاندمی کرونا و شرایط خاصی که جهان در بیشتر از یک سال گذشته با آن مواجه می باشد بازار مدعیان شبه علم را با چنان رونقی روبرو کرد که سازمان بهداشت جهانی اعلام نمود همزمان با مبارزه با پاندمی کرونا در حال مقابله با یک اپیدمی اطلاعاتی(اینفودمیا) هم هستیم. در ایران هم طی یک سال قبل بخشی از فعالیتهای ترویج علم به مقابله با شبه علم معطوف شد.
به گزارش بی دانلود به نقل از ایسنا، سال ۱۳۹۹ با شیوع گسترده کرونا در سطح کشور شروع شد. همزمان با این شیوع و نگرانی مردم از مبتلا شدن به این بیماری، موجی از اطلاعات درست و غلط در شبکه های اجتماعی و حتی صداوسیما در مورد جلوگیری از مبتلا شدن به کرونا یا درمان آن گسترش یافت. همزمان با دست به دست شدن پیام هایی با محتوای نوشیدن ادرار شتر یا استعمال روغن بنفشه یا افزایش سطح ایمنی بدن با خوردن سیر و زنجبیل، شخصیت های علمی هم با انجام مصاحبه هایی در رد این ادعاها سخن گفتند و نهادهایی همچون انجمن ترویج علم، موسسه ملی تحقیقات سلامت، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و کرسی ترویج علم یونسکو تلاش کردند با روش های متعدد اطلاعات علمی صحیح را به مردم منتقل کنند.
انجمن ترویج علم ایران که در آستانه ی بیست سالگی است در طول سالی که گذشت با برگزاری نشست های ترویجی کوشش کرد گام هایی در جهت مبارزه با شبه علم بردارد. نشست های علمی این انجمن ابتدا در عصرهای یکشنبه که به «یکشنبه های ترویجی» مشهور است برگزار می شد و به مرور مبحث تعداد بیشتری از آنها به کووید-۱۹ و مقابله با آن اختصاص یافت.
«کرونا و بحران همیشگی رسانه های ایران»، «دانش و تکنولوژی های جدید در حوزه دارو و واکسن در خدمت و همراه جامعه»، «تجربه زیسته با کرونا»، «کرونا و استرس»، «طولانی شدن پاندمی کرونا چگونه سلامت روانی ما را به خطر انداخته؟» و «آن چه درباره واکسن کرونا می خواهید بدانید» عنوان بعضی از نشست های برگزار شده توسط انجمن ترویج علم است.
مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور هم تا قبل از تغییرات بوجود آمده در این مجموعه، نشستی با حضور رئیس وقت این مرکز، دکتر وحید احمدی و دکتر رضا منصوری، استاد دانشگاه صنعتی شریف برگزار کرد که در آن نقش جامعه علمی در تمایز علم از شبه علم تشریح شد. وحید احمدی در این جلسه بیان کرد که ما در بحران کرونا دیدیم که مردم گرفتار بحران سواد علمی و رفتار علمی شدند و مشاهده کردیم گروه هایی که ما برای آنها نقشی قائل نبودیم در این عرصه نقش آفرینی کردند و ما خسارت های زیادی از این دخالت دیدیم. وی همینطور اعلام نمود که بحران کرونا مشخص کرد که مردم ارتباط علمی با ارکان علمی کشور ندارند.
موسسه ملی تحقیقات سلامت هم که تا قبل از انتشار کرونا نامش در رسانه ها دیده نمی شد، از نخستین روزهای شیوع این بیماری به سوالات رایج مردم در مورد جلوگیری از مبتلا شدن به کرونا و درمان آن پاسخ های کوتاهی با عنایت به تحقیقات انجام شده در سرتاسر دنیا منتشر نمود.
این موسسه که وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران است، در وبسایت خود بخشی با عنوان «نظام پاسخ سریع به سوالات کووید-۱۹» بوجود آورده است. بر مبنای اعلام این نهاد، در ابتدا موسسه ملی تحقیقات سلامت مطالبی را در پاسخ به سوالات مهم درباره کرونا منتشر می کرد، اما بعدتر یک نظام دریافت سوال از جانب وزارت بهداشت در موسسه مستقر شد که سیاستگذاران ارشد و مدیران وزارت بهداشت سوالات در ارتباط با کووید-۱۹ را از راه معاونت تحقیقات و فناوری این وزارت خانه جهت پاسخگویی به این موسسه ارسال می کنند.
بعد از ارسال سوالات به موسسه، تیمی که متشکل از اعضای ثابت موسسه و تیم مشاوری از خارج از این سازمان است، طی حداکثر پنج روز سوال را بررسی نموده و پاسخ مناسب را جهت تصمیم سازی به وزارت بهداشت ارسال می کنند.
همچون این سوالات میتوان به میزان تأثیر تجمعات مذهبی در انتشار کووید-۱۹، واریانت ها و جهش های مهم ویروس عامل کرونا و همینطور تأثیر حضور در سالهای ورزشی و سینماها و اماکن مشابه بر مبتلا شدن به کرونا اشاره نمود.
سوالاتی که این موسسه در ابتدای انتشار کرونا به آنها پاسخ می داد هم اکنون در ۱۴ سری در وبسایت این نهاد قابل مشاهده می باشد. موضوع هایی همچون غذاهایی که سبب تقویت سیستم ایمنی می شوند، تأثیر انجماد بر از بین رفتن کرونا و دیگر مواردی که در ایام ابتدایی شایعات در ارتباط با آنها میان مردم دست به دست می شد در بین سوالات پاسخ داده شده، دیده می شود.
کرسی یونسکو در ترویج علم هم در میانه ی انتشار گسترده مطالب شبه علمی در بین مردم پویشی را شروع کرد تا چهره های علمی درباره اهمیت مقابله با شبه علم بنویسند. کرسی یونسکو در ترویج علم در توضیح پویش #علمی-شو نوشته است: «این پویش به منظور مقابله با شبه علم، اخبار غیرعلمی و باورهای غلطی که این روزها پیرامون کرونا ویروس جدید در جامعه انتشار یافته، به راه افتاده است.»
در اطلاعیه ای که برای پیوستن به این پویش انتشار یافته، آمده است: «کرسی یونسکو در ترویج علم از همه علاقه مندان به مباحث علمی درست، دعوت می کند با تولید و ارسال پیام های کوتاه صوتی، تصویری و متنی، در جهت جایگزینی اندیشه و رفتار صحیح علمی در جامعه به جای هراس از این بحران، این پویش را یاری کنند.»
شخصیت های علمی هم در دوران انتشار کرونا تلاش کردند از راه رسانه های جمعی صدای خویش را به گوش مردم برسانند و مانع از آن شوند که ادعاهایی که پایه ی علمی ندارند هزینه ای مضاعف بر مقابله با کرونا بر دوش جامعه بگذارد. در همین راستا، از مسؤلان وزارت بهداشت تا استادان دانشگاه های علوم پزشکی و محققان حوزه سلامت مروجان اطلاعات علمی برای مقابله با کرونا شدند. محمد پویا یکی از این افراد است. او که عضو هیئت علمی انستیتو پاستور است، می گوید: مسلما در شرایط بحرانی مانند جهان گیری بیماری ای همچون کووید-۱۹، رسالت همرسانش دانش یا ترویج علم متفاوت تر می شود، چونکه با بیماری ای روبه رو هستیم که کل جامعه درگیر آن است و این انتقال دانش به خصوص درباره آن بیماری خاص باید برای همه مردم قابل فهم و در دسترس باشد، ازاین رو در این مورد، هم وظایف دانش رسانان و مروجان علم سنگین تر می شود و هم گستره مخاطبان بیشتر.
شیوع کرونا و التهابی که در ایام ابتدایی گسترش آن با انتشار اطلاعات شبه علمی در جامعه پدید آمد زنگ خطری برای مسؤلان است تا بیشتر از پیش به ترویج علم بپردازند و اهمیت آنرا درک کنند. پرداختن به ترویج علم و مقابله با اطلاعات شبه علمی صرفاً با تکذیب خبرهای بی پایه و اساس بعد از همه گیر شدن آن میسر نمی گردد. مروجان علم معتقدند آموزش تفکر انتقادی و سواد رسانه ای از سنین کم می تواند در مقابله با گسترش شبه علم تأثیر قابل توجهی بگذارد.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب