استاد دانشگاه تهران با اشاره به نقش عزم دولت در حل مسئله آب گفت: عزم دولت بودجه را تعیین می کند و تا وقتی بودجه نداشته باشیم، بهترین مدیر آب دنیا نیز نمی تواند کاری انجام دهد.
به گزارش بی دانلود به نقل از مهر، دکتر سامان جوادی در مورد زمان شروع بحران آب در ایران اظهار داشت: از دهه ۷۰ بهره برداری زیاد از آب های زیرزمینی آغاز شد و در دهه ۸۰ به اوج رسید. از سوی دیگر با کاهش بارندگیها بصورت مقطعی روبرو بودیم و در دهه ۸۰ و ۹۰ به جز برخی بارندگی های مقطعی، بارندگی پائین تر از حد نرمال بود. این سبب شد فشار رو به ازدیادی به آب های زیرزمینی وارد شود.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر این فشار سبب شد خروجی رودخانه ها که به تالاب ها و دریاچه ها منتهی می شد کاهش پیدا کند و ما با مصرف بی رویه تعادل آب را در قسمت های مختلف به هم زدیم.
عضو هیأت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه تهران اظهار داشت: در دهه ۷۰ پس از جنگ کشور قصد داشت بسمت توسعه حرکت نماید. در همین جهت زمینهای کشاورزی را توسعه دادیم و مبحث خودکفایی برخی محصولات مثل گندم عنوان شد و همه این موارد سبب شد که مبادرت به اعطای مجوز برای بهره برداری از آب های زیرزمینی شد.
به گفته این استاد دانشگاه نمودار آب زیرزمینی از همان دوران آغاز به افت کرد. در همان زمان طرح هایی برای تعادل بخشی عرضه شد و مقطعی در بعضی استانها مثل خراسان جنوبی جواب داد ولی در نهایت پاسخ گوی تقاضای فزاینده ما نبود.
وی با تأکید بر اهمیت عزم جدی در حل مساله آب اظهار داشت: متاسفانه ما بسیاری از مسایل را بصورت مقطعی حل می نماییم و وقتی از بحران عبور می نماییم، مبحث را فراموش می نماییم. فرق آب با برق و گاز این است که اگر آب باکیفیت پائین عرضه شود، ممکنست از نظر بهداشتی آن منطقه با مشکل مواجه شود. به این علت نگاه دولت نسبت به آب خصوصاً آب آشامیدنی باید تغییر کند.
بحران آب امروز به آب آشامیدنی رسیده است
جوادی با اشاره به تغییر مساله آب اضافه کرد: یک زمانی مساله آب، در حوزه کشاورزی وجود داشت و روستاییان معترض بودند. ولی حقیقت این است که هم اکنون مساله آب آشامیدنی شهر های بزرگ است. وقتی یک شهر ۱۰، ۱۲ میلیونی مواجه هستیم ممکنست فاجعه های بزرگ اتفاق بیفتد.
طرح آمایش سرزمین همواره در کشور مغفول مانده است
وی با تأکید بر اهمیت آمایش سرزمین در حل مساله آب اشاره کرد: مساله آب باید بصورت یک طرح ملی دیده شود. طرح ملی آمایش سرزمین همیشه در کشور ما مغفول مانده است. باید یک طرح ملی آمایش سرزمین در کشور تهیه شود و همه دولت ها ملزم به اجرای آن باشد. آمایش سرزمین فقط به مساله آب نمی پردازد. در این طرح استعداد و قوه زمین جهت استفاده مردم آن سرزمین به چه شکل است. مباحث سیاسی در آن جایی ندارد و مسایل صنعت، گردشگری و... در آن مورد توجه قرار می گیرد.
وی در مورد طرح انتقال آب از طالقان به تهران اظهار داشت: این طرح اگر جلوی فاجعه را بگیرد و در کوتاه مدت جواب بدهد، با آن موافق هستم. پیشنهاد من برای آب آشامیدنی تهران این است که باید طرح های کوتاه مدت، میان مدت و طولانی مدت داشته باشیم.
بدون بودجه، بهترین مدیر هم نمی تواند کاری انجام دهد
استاد دانشگاه تهران با اشاره به نقش عزم دولت در حل مساله آب اظهار داشت: باید ببینیم عزم دولت چقدر است؛ چون عزم دولت بودجه را تعیین می کند. اجرای بسیاری از طرح ها به بودجه آن برمی گردد تا وقتی بودجه نداشته باشیم، بهترین مدیر آب دنیا را بیاوریم نمی تواند کار را اجرا نماید.
وی به نقش دانشگاه ها اشاره نمود و اظهار داشت: بعنوان مثال ۴، ۵ دانشگاه بزرگی که در حوزه آب خوب کار می کنند، مثل دانشگاه های تهران، امیرکبیر، تربیت مدرس، شریف، شهید بهشتی، هر یک طرح های کوتاه مدت، میان مدت و طولانی مدت در کمیته های فنی خودشان عرضه کنند.
وی اضافه کرد: از سمت دیگر موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو که بخش پژوهشی است و نگاه عملیاتی تر و اجرایی دارند، طرح های خویش را مطرح کنند و در سطح کلان تر وزارت نیرو کمیته ای تشکیل دهند و طرح ها را کارشناسی، صحت سنجی و اولویت بندی کنند و باتوجه به بودجه گزارش عرضه شود.
جوادی با اشاره به تغییر الگوی بارندگی در کشور اظهار داشت: بارندگی های ما در فصل پاییز کاهش پیدا کرده و کمی در فصل بهار اضافه شده است. باتوجه به دمای بالا و میزان تبخیر این الگوی بارندگی الگوی خوبی نیست و بارندگیها را از برف به باران تغییر داده است. بهار سال جاری بارشی که مد نظر کارشناسان بود، اتفاق نیفتاد.
این استاد دانشگاه در مورد طرح اخیر انتقال آب از طالقان به تهران اظهار داشت: این طرح یک تصمیم مقطعی است و اگر سیاستهای سابق را ادامه دهیم، در آینده باز هم به مشکل بر می خوریم.
وی اضافه کرد: ما باید روی عرضه و تقاضا کار نماییم. جمعیت زیادی را در تهران ساکن کردیم. بحث اتباع هم وجود دارد. جمعیت بامداد و شب تهران متفاوت می باشد. همه این مسایل اهمیت دارد. در گذشته تصور می کردیم اگر صنایع را در شهرمان جمع نماییم، به نفع شهر هستند. صنایع فولاد در اصفهان، سرامیک سازی در یزد و صنایع خرد در تهران ولی اگر آمایش سرزمین از ابتدا اجرایی می شد می توانست جلوی بسیاری از این مسایل را بگیرد.
استاد دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه مسایل باید بصورت کارشناسی حل شود، اضافه کرد: باید بررسی شود که آیا ما در تهران آب هدر رفته نداریم؟، آیا در آبخوان تهران از همه منابع آب به درستی استفاده می شود؟ ۳۰ درصد هدررفت آب از لوله های انشعاب شبکه سالیان سال مطرح بوده است. مباحث مربوط به شهرداری و استخرهای منازل همگی مطرح است. زمانی که به بحران می رسیم باید هزینه دهیم. هزینه می تواند آب بها باشد، می تواند در بستن منابع آب زیرزمینی که در اولویت اول نیست، باشد.
طرح های آبی در طولانی مدت جواب می دهد
وی در مورد زمان مورد نیاز برای حل مساله آب اظهار داشت: خراب کردن زمان کوتاهی می برد ولی درست کردن زمان زیادی نیاز دارد. ما در بسیاری از بخش های آبی برخی قسمت ها از بین رفته و هیچگاه به حالت اول برنمی گردد. طرح کوتاه مدت اثر کوتاه مدتی دارد. طرح های آبی در طولانی مدت جواب می دهد.
جوادی در مورد میزان مصرف خانگی آب اظهار داشت: مصرف خانگی بصورت متوسط ۲۰۰ تا ۲۵۰ لیتر در روز به ازای هر فرد و در کشورهای اروپایی ۳۰۰ لیتر است. به هر حال برخی مصارف اجتناب ناپذیر است. ولی اگر در زمان یک فاجعه و بحران مصرف بیش از اندازه وجود داشته باشد، باید جلوی آنرا گرفت. اما حقیقت این است که وقتی تمرکز جمعیتی در یک منطقه زیاد باشد، نمی توان به آنها گفت کم تر استفاده کن.
وی اشاره کرد: مشکل به معضل، معضل به بحران و بحران به فاجعه تبدیل می شود. فاجعه و بحران آب چیزی نیست که در کوتاه مدت حل شود و چیزی نیست که بتوان با آن هم زیستی داشت. باید به این مساله پرداخت. عزم جدی، برنامه ریزی، هدف گذاری و مهم تر بودجه مناسب باید اختصاص داده شود. بدنه کارشناسی کشور دراین خصوص آنقدر قوی است که بتواند از پس این مشکل برآید.